Wojny Indian USA - Kampania Apaczów [San Saba] (1732)

Kampania Apaczów [San Sabá] (1732)

Tematy Apaczów: | Plemię Apaczów | Wojny Apaczów (1541-1924) | Apaczeria | Llano Estacado | Bizony | Kultura Rzeki Dismal (Apacze) | Kolonialny Koń Hiszpański |
Szczepy Apaczów: (Chiricahua, Jicarilla, Lipan, Mescalero (w tym Salinero Apacze), Plains (Kiowa) Apacze, Apache Zachodni (w tym Tonto Apacze))

* * *

Inne artykuły z Wikipedii na temat terytoriów Indian : (w budowie)
/ Komanczeria / Komanczeros / Apaczeria / Llano Estacado / Bizony / Seven Cities of Gold (Cibola) / Quivira /

Prowincje hiszpańskie z terenu Płd. USA:
/ hiszpańska Kalifornia / hiszpański Nowy Meksyk / hiszpański Teksas / hiszpańskie Nowe Filipiny / hiszpańska Luizjana / hiszpańska Floryda / hiszpańska Arizona /

Indiańskie Plemiona Południowego Zachodu: (w budowie)
/ Apacze / Ute / Yavapai / Havasupai / Hopi / Zuni / Navajos (Nawahowie) / Papagos (Tohono O'odham) / Walapai / Yuma / Mohave / Ludy Pueblo / Wichita / Querecho (Apache) / Pima (Akimel O'odham) / Yaqui / Maricopa / Osage / Tonkawa / Karankawa / Jumanos / Caddo / Coahuiltecan / Pawnee / Arikara /

Zobacz także
Hiszpańscy Eksploratorzy Ameryki Północnej (Spanish explorers of North America)

Kampania Apaczów [San Sabá] (1732)

była hiszpańską ekspedycją karną przeciwko Apaczom Lipan i Natagé (Mescalero) w odpowiedzi na falę najazdów na hiszpańską prowincję Teksas, która rozpoczęła się w 1731 roku po okresie pokoju.

Kampania została autoryzowana przez wicekróla Nowej Hiszpanii, Markiza Casa Fuerte, zgodnie z radą kapitana Fernando Péreza de Almazána, gubernatora San Antonio de Béjar

Ówczesny gubernator prowincji, Juan Antonio Bustillo y Ceballos, poprowadził siły około 160 żołnierzy kawalerii, 60 tubylców pomocniczych z misji teksańskich i duże stado koni, które opuściły San Antonio de Béjar 22 października, posuwając się na północ do Rzeki San Gabriel, gdzie spodziewano się kontyngentu sprzymierzonych Indian z Plemienia tubylców Teyas, którzy się jednak nie pojawili.

Wznawiając marsz 1 listopada, wyprawa podążyła Rzeką Little River, następnie przekroczyła Kolorado i weszła do Apacherii

8 grudnia Indiański zwiadowca dostrzegł cztery ranchería Apaczów liczące około 400 tipi nad brzegiem Rzeki San Sabá

Zostawiając stado i bagaże, Bustillo przystąpił do ataku na obozy Apaczów ze 100 żołnierzami następnego dnia rano.
Po pięciogodzinnej bitwie, w której Hiszpanie okazali się lepsi dzięki skórzanym osłonom i muszkietom, Apacze uciekli ze swoich obozów, pozostawiając 30 jeńców i duże stado koni.
Hiszpańska wyprawa powróciła następnie do San Antonio z łupem, nękana przez Apaczów wzdłuż marszu, ostatecznie docierając tam 22 grudnia.

Tło

Na początku XVIII wieku wzrastająca presja ze strony migrujących z północy Komanczów, których Francuzi zaopatrywali w konie i broń palną, zepchnęła Apaczów Lipanów i inne grupy Apaczów z północno-wschodniego Nowego Meksyku do Llano Estacado i Wielkich Równin w Teksasie

Lipanowie osiedlali się między rzekami Brazos i Kolorado do lat 1722-1723, kiedy to przenieśli się na południe do rzeki San Sabá i zaczęli plądrować okolice hiszpańskiej osady San Antonio de Béjar, założonej w 1718 roku, w poszukiwaniu koni i bydła.

Juan de Acuna, 2. markiz Casa Fuerte, który zatwierdził kampanię, autorstwa Juana Rodrígueza Juáreza, Museo Nacional de Historia, Meksyk

Gdy przybyli nowi osadnicy hiszpańscy, San Antonio rozrosło się do rozmiarów miasta, a w tym rejonie założono cztery misje w celu schrystianizowania pobliskich Indian z Plemienia Coahuiltecan

Widząc rosnącą obecność Hiszpanów jako zagrożenie, starsi z plemienia Lipan w 1731 r. wypowiedzieli wojnę San Antonio i sprzymierzyli się z plemionami Natagés, Teyas i Jumanos

Napady i ataki na odizolowane grupy osadników i wojska przerodziły się we wrześniu w poważniejsze starcie, podczas którego 20 hiszpańskich żołnierzy ścigających Lipanów, którzy ukradli konie garnizonu, zostało zaatakowanych z zasadzki przez oddział 500 wojowników. Zginęło 2 żołnierzy, a 13 zostało rannych, zanim Apacze się wycofali.

Kapitan Fernando Pérez de Almazán, dowodzący garnizonem Béjar, poprosił markiza Casa Fuerte, wicekróla Nowej Hiszpanii, o pozwolenie i posiłki na zorganizowanie ekspedycji karnej przeciwko Lipanom. Wicekról zgodził się, ale polecił mu najpierw poszukać wsparcia u rodzimych sojuszników. W pierwszych miesiącach 1732 roku garnizon San Antonio został wzmocniony 200 ludźmi z Nuevo León i Coahuila . Ponadto Almazán zwerbował 100 ludzi z miasta, pobliskich wiosek i misji.
Zanim jednak mógł rozpocząć wyprawę, zastąpił go na stanowisku jej przywódcy gubernator Teksasu, Juan Antonio Bustillo y Ceballos.

Wyprawa

Bustillo opuścił San Antonio 22 października 1732 r. z 157-160 hiszpańskimi żołnierzami, 60 tubylcami pomocniczymi, jedną armatą, 900 końmi i mułami oraz 140 pakunkami zaopatrzenia.

Aby nie alarmować Apaczów, a także zebrać pomoc od tubylczych sojuszników, zrobili długi objazd, maszerując na północ do rzeki San Gabriel. Tam Bustillo spodziewał się, że dołączy do nich grupa Teyów. Jednak nie pojawili się, ponieważ jeden z ich wodzów, nazywany El Francés ("Francuzi") ze względu na swoje oddanie Francuzom z Luizjany, przekonał ich, że Hiszpanie chcą zwabić wojowników daleko od ich wiosek, aby następnie ich napaść.

Hiszpanie kontynuowali marsz 1 listopada, ostrożnie posuwając się na północny zachód wzdłuż Little River. Ponieważ znajdowali się teraz w niezbadanym regionie, Bustillo wysłał zwiadowców w różnych kierunkach, ale nie znaleziono żadnych Apaczów. Postanowił dotrzeć aż do Nowego Meksyku, aby ich dogonić, więc marsz kontynuował w górę rzeki Kolorado, a następnie do San Sabá. 8 grudnia, po sześciu tygodniach poszukiwań, indiański zwiadowca o imieniu Asencio poinformował, że zlokalizował cztery wrogie rancherías liczące około 400 tipi ze skóry bawolej w górę San Sabá. Obecne grupy zostały zidentyfikowane jako "Apacze" (powiązani z Mescalero Natagés), Ypandi lub Pelones i Yxandi (Lipans) i Chenti (być może Teyas).

Bustillo rozłożył obóz pięć lig od wiosek Apaczów i odbył naradę wojenną. Mimo że Asencio stwierdził, że nigdy nie widział tylu Indian razem, hiszpańscy oficerowie postanowili ich zaatakować.

Bustillo zostawił za sobą stado koni i zapasy pod silną strażą i ruszył w stronę wiosek Apaczów ze 100 żołnierzami, którym towarzyszyli indiańscy zwiadowcy. Maszerowali nocą przez trudny i niezbadany teren, nie docierając do osad Apaczów przed świtem.

Kiedy w końcu ich znaleźli, odbyła się kolejna rada wojenna, a niektórzy argumentowali, że lepiej będzie ukryć się do następnego dnia przed atakiem. Jednak Bustillo zdecydował się na natychmiastowy atak. Rano 9 grudnia, po otrzymaniu rozgrzeszenia od kapłanów, ustawił swoje wojska w dwóch szeregach, a siebie pośrodku. Zostawiając trudny teren, w końcu dostrzegli wioski Apaczów na drugim brzegu rzeki. Naliczyli około 700 wojowników Apaczów na koniach, odzianych w skórzane zbroje.

Rodzina Apaczów, olej na płótnie, szkoła meksykańska, ok. 1775, Museo de America w Madrycie.

Hiszpanie przekroczyli rzekę, zeskoczyli z koni i zaatakowali ogniem z muszkietów. Apacze czekali, aż żołnierze wystrzelą z broni, a następnie wielokrotnie na nich szarżowali, ale nie byli w stanie złamać ich szeregów. Bitwa trwała pięć godzin, po czym Apacze, zniechęceni śmiercią jednego ze swoich wodzów, który miał srebrną laskę, porzucili swoje rancherías i uciekli na wyżyny. Zwycięzcy wzięli od 30 do 38 jeńców, głównie kobiety i dzieci lub 30 mężczyzn i 8 kobiet, według ojca Domingo Cabello, jednego z księży biorących udział w wyprawie.

Zebrali również duży łup: 700 koni i 100 mułów załadowanych skórami jelenimi, skórami bawolimi i innymi towarami. Straty Apaczów szacowano na 200 lub 300 zabitych wojowników, ale bez większej pewności, ponieważ polegli wojownicy zostali wrzuceni do rzeki podczas walki przez swoich towarzyszy broni. Srebrną laskę zabitego wodza Apaczów zabrał wódz Indian z misji w Pampo.
Hiszpanie mieli ośmiu rannych żołnierzy, z których jeden zmarł pięć dni później.

Po ucieczce Apaczów Hiszpanie wrócili do obozu z łupami i jeńcami. Bustillo pozostawił silną straż tylną złożoną z 50 żołnierzy, gdyż słusznie uważał, że Apacze będą ich nękać w drodze powrotnej. Hiszpańska zasadzka udaremniła ich atak, ale mimo to nadal podążali za siłami Bustilla, kradnąc 20 koni podczas marszu z powrotem do San Antonio, gdzie ekspedycja dotarła 15 dni po bitwie.

Następstwa

Strata 200 lub 300 wojowników była poważnym ciosem dla Apaczów, ale nie powstrzymała ich najazdów.

Po powrocie do San Antonio przesłuchano jeńców, którzy ujawnili, że rancherías w San Sabá były obozem wojennym. Znacznie większy, obejmujący 4 ligi pokryte tipi Lipan, z około 1700 ludźmi, z których 500 było nieobecnych, polując na bawoły, znajdował się dalej na północ.
Bustillo próbował wykorzystać jeńców, aby zawrzeć pokój z Apaczami, ale bez powodzenia.

W 1734 roku najazdy rozprzestrzeniły się przez Río Grande do Coahuila.
Kampanie prowadzone pod wodzą José de Urrutii, jego syna Toribio de Urrutii i Pedra de Rábago y Terána w latach 1739-1748, wraz ze wzrastającą presją ze strony Komanczów, doprowadziły ostatecznie do zawarcia traktatu pokojowego w 1749 r. między Hiszpanami a Lipanami oraz do utworzenia misji San Sabá w 1757 r.

Zniszczenie Misji Santa Cruz de San Sabá (1758)

Zobacz: Zniszczenie Misji Santa Cruz de San Sabá (1758)

Misja została założona w kwietniu 1757 roku, wraz z Presidio San Luis de las Amarillas , później przemianowanym na Presidio of San Sabá, na terenie obecnego hrabstwa Menard.
Położona wzdłuż rzeki San Saba misja miała na celu nawracanie Indianze ze Szczepu Apaczów Lipan.

Chociaż żaden Apacz nigdy nie mieszkał w misji, jej istnienie przekonało Komanczów, że Hiszpanie sprzymierzyli się ze śmiertelnym wrogiem Komanczów. W 1758 roku misja została zniszczona przez około 2000 wojowników z plemion Komanczów, Tonkawa, Yojuane, Bidai i Hasinai. Była to jedyna misja w Teksasie, która została całkowicie zniszczona przez Indian.
Indianie nie zaatakowali pobliskiego presidio.

Notatki

^Dunn¹⁹¹¹ ^,^str .²³⁰ .^?
Britten 2011, str. 79.
^Przejdź do:^a ^b ^c Dunn 1911, str. 232.
^Przejdź do:^a ^b ^c ^d ^e ^f McGown Minor 2009, s. . 18.
^ Dunn 1911 , str. 232-233.
^Przejdź do:^a ^b Dunn 1911, str. 235.
^ Sjoberg 1953 , str. 76.
^ Sjoberg 1953 , str. 77.
^ McGown Minor 2009 , str. 5.
^ McGown Minor 2009 , str. 15.
^Przejdź do:^a ^b McGown Minor 2009, str. 19.
^ McGown Minor 2009 , str. 16.
^ Dunn 1911 , s. 227-228.
^ McGown Minor 2009 , str. 17.
^Przejdź do:^a ^b Dunn 1911, str. 231.
^ Dunn 1911 , str. 234.
^ Dunn 1911 , str. 248-255.
^ Sjoberg 1953 , s. 77-78.

Odniesienia

Britten, Thomas A. (2011). Lipan Apaches: Ludzie wiatru i piorunów . Albuquerque: University of New Mexico Press. ISBN 9780826345882.
Dunn, William Edward (1911). "Stosunki Apaczów w Teksasie, 1718-1750". Kwartalnik Texas State Historical Association . 14 (3): 198-275.
McGown Minor, Nancy (2009). Przekształcanie przeciwności w zalety: Historia Lipan Apaches z Teksasu i północnego Meksyku, 1700-1900 . Lanham: University Press of America. ISBN 9780761848608.
Sjoberg, Andrée F. (1953). "Kultura Apaczów Lipan w perspektywie historycznej". Southwestern Journal of Anthropology . 9 (1): 76-98.